Postoji više oblika ove bolesti koji se mogu dalje klasifikovati na osnovu proteina (poznatih i kao receptori), koji se nalaze na površini tumorskih ćelija. Ti proteini imaju važnu ulogu u razvoju tumora jer daju tumorskim ćelijama podsticaj za rast i deljenje.
Svaki tip karcinoma dojke identifikuje se na osnovu prisustva ili odsustva tri vrste receptora koji se mogu pronaći na površini tumorskih ćelija: estrogenski receptori (ER), progesteronski receptori (PR) i HER2 receptori. (2) Prilikom postavljanja dijagnoze definiše se pozitivnost ili negativnost na osnovu prisustva jednog ili više receptora.
HR-pozitivni karcinom dojke je najčešći oblik karcinoma dojke prisutan u oko 80% slučajeva. Karcinom dojke smatra se HR-pozitivnim kada tumorske ćelije proizvode abnormalne količine receptora za hormone estrogen i/ili progesteron. Kako vezivanje tih hormona na receptore šalje signal ćelijama da rastu i da se dele, previše takvih receptora na površini ćelije može prouzrokovati nekontrolisani rast i stvaranje tumora. Ovaj tip karcinoma dojke se nakon hirurškog zahvata najčešće leči ciljanim lekovima odnosno hormonskom terapijom koja blokira aktivnost estrogena i/ili progesterona, ili smanjuje nivo tih hormona u telu.
Otprilike svaka peta žena biće dijagnostikovana sa takozvanim HER2-pozitivnim karcinomom dojke. Ovo je posebno agresivan oblik, povezan sa bržom progresijom bolesti i kraćim preživljavanjem ukoliko se ne leči, u odnosu na pacijente sa HER2-negativnim karcinomom dojke.
Ovaj tip karcinoma se karakteriše postojanjem povećanog broja posebnih proteina (receptora) na tumorskim ćelijama koji se nazivaju receptori Humanog Epidermalnog Faktora Rasta 2 (HER2). HER2 protein se nalazi na površini zdravih ćelija i igra važnu ulogu u prirodnom životnom ciklusu ćelije. Ovaj receptor je zadužen da signalizira ćeliji kada treba da raste i da se deli. Međutim, prekomerna količina ovog receptora, do koje dolazi usled genske mutacije, može dovesti do nekontrolisanog rasta ćelije i razvoja tumora. Ćelija HER2-pozitivnog tumora na svojoj površini ima oko 2 miliona HER2 receptora – oko 100 puta više nego normalna ćelija.
Danas postoji nekoliko oblika terapije koja deluje ciljano na HER2, čime se blokiraju signali koji podstiču rast tumora. Ove ciljane terapijske opcije su u velikoj meri poboljšale preživljavanje pacijenata sa HER2-pozitivnim karcinomom dojke, da oni sada uglavnom imaju bolje ishode nego pacijenti sa manje agresivnim, HER2-negativnim karcinomom dojke.
Uprkos ogromnom napretku, svaki treći pacijent kojem je dijagnostikovan rani HER2-pozitivni karcinom dojke doživeće progresiju u uznapredovali stadijum koji je neizlečiv.
Trostruko-negativni karcinom dojke (TNBC) predstavlja redji oblik karcinoma dojke (10 – 20% svih slučajeva). Kod ovog tipa karcinoma na površini tumorskih ćelija nisu prisutni estrogenski i progesteronski receptori niti je prekomerno izražen HER2 protein. Mehanizmi koji su odgovorni za rast i razmnožavanje tumorskih ćelija uglavnom su nepoznati i zbog toga je terapijski pristup ovom obliku karcinoma dojke jako izazovan. Iako pacijenti mogu dobro reagovati na hemoterapiju, mogućnosti za lečenje su ograničene i prognoza bolesti je često loša.
Poznavanje oblika karcinoma dojke je važan korak u odabiru najefikasnije terapije za pacijenta i predviđanju najverovatnijeg toka bolesti.
Reference:
WebMD, Types of Breast Cancer: ER Positive, HER2 Positive, and Triple Negative. [Online]. Available from:
National Breast Cancer Foundation, Triple Negative Breast Cancer [Online]. Available from:
Dawood S, et al. Journal of Clinical Oncology 2010;28(1):92-8.
Jackisch C, et al. San Antonio Breast Cancer Symposium 2015;Abstract PD5-01